مواد اولیه دارویی و صنایع داروسازی شاخه ای از اقتصاد می باشد که زنجیره ای از طراحی، تولید و توزیع را تشکیل می دهد. پیشرفت تکنولوژی در تحقیق، توسعه و تقاضای روزافزون به مواد اولیه دارویی در سال های اخیر علت پیشروی این صنعت در بازار اقتصادی است. صنایع داروسازی و مواد اولیه دارویی از لحاظ کیفیت و الزامات قانونی دارای محدودیت های بسیار زیادی می باشند. از این رو نسبت به دیگر صنایع دارای عملکردهای متفاوت خواهند بود. صنعت داروسازی در تمامی مراحل تولید، نگهداری و توزیع به دقت و مراقبت بالایی نیاز دارد. تهیه مواد اولیه دارویی باکیفیت از مهمترین و اساسی ترین مراحل محسوب می شود. در ادامه با انواع مواد اولیه دارویی بیشتر آشنا خواهیم شد.
انواع مواد اولیه دارویی
به طور کلی به محصولاتی که دارای ماده یا مخلوطی از مواد اولیه دارویی باشند، دارو گفته می شود. انواع مواد اولیه دارویی به نحوی مورد استفاده قرار می گیرند که تاثیر قابل توجهی در درمان بیماری و رفع مشکلات جسمی و روانی داشته باشند. می توان گقت که مواد اولیه معدنی، گیاهی، جانوری، مصنوعی و نیمه مصنوعی منشا اصلی داروها را تشکیل می دهند. این مواد به طور کلی به دو گروه مواد اولیه دارویی فعال و غیر فعال طبقه بندی می شوند.
هیدروکلریک اسید و سود سوزآور یا هیدروکسید سدیم را به عنوان محبوب ترین مواد اولیه دارویی می شناسند. این مواد شیمیایی اغلب برای تولید داروهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. این دو ماده اولیه دارویی به عنوان تنظیم کننده pH، کاتالیزور واکنش های شیمیایی و کاهش دهنده ها مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد اولیه دارویی برای تولید مواد شیمیایی دیگر از جمله اسکوربیک اسید، پارا آمینوبنزوئیک اسید و سالیسیلیک اسید نیز بکار می روند.
اتصال دهنده های دارویی
اتصال دهنده ها یکی از انواع مواد اولیه دارویی هستند که دارای خاصیت چسبندگی می باشند و برای برقراری اتصال و یکپارچگی مواد تشکیل دهنده داروها مورد استفاده قرار می گیرند. به منظور فشرده سازی قرص ها و افزایش انسجام مواد دارویی اتصال دهنده ها کاربرد دارند. اتصال دهنده به صورت مواد خشک و محلول وجود دارد اما نوع محلول آن عملکرد موثرتری خواهد داشت. به طور کلی می توان گفت اتصال دهنده ها شامل موارد زیر هستند:
- چسب طبیعی
- پلیمر مصنوعی و نیمه مصنوعی
- قندها
اتصال دهنده ها به عنوان مواد اولیه دارویی شامل ژلاتین، پلیمرها، گوار، پکتین، آمیلوم، ساکروز، شربت ذرت، گیره، آلژینات سدیم و آلومینیوم منیزیم سیلیکات هستند.
پر کننده های دارویی
پر کننده های دارویی از دیگر مواد اولیه دارویی هستند که آنها را به عنوان مواد اولیه دارویی غیر فعال می شناسند. این ترکیبات برای افزایش حجم داروها کاربرد دارند. افزایش حجم دارو در برخی مواقع فشرده سازی و یا تولید آن ها را آسان می سازد. مواد اولیه دارویی پر کننده شامل ساکاروم لاکتیک، آمیلوم، کلسیم فسفاز و کلسی کربن هستند. نکته مهم اینکه برخی از پر کننده ها به عنوان اتصال دهنده نیز کاربرد دارند و به طور همزمان به عنوان پرکننده و اتصال دهنده مورد استفاده قرار می گیرند. این مواد اولیه دارویی اغلب دارای اندازه های بزرگ و کروی شکل هستند. این مواد اولیه شامل کلسیم سولفات، آمیلوم، میکرو کریستالین سلولز، کلسیم کربنات، مانیتول، ساکارز، دسکتروز و سوربیتول هستند.
روان کننده های دارویی
روان کننده ها از مواد اولیه دارویی هستند که اصطکاک بین دیواره شربت و لبه قرص را با دارو تا حد زیادی کاهش می دهند. این نوع از مواد اولیه باعث آسان سازی فشرده سازی و بیرون کشیدن دارو می شوند و از چسبیدن دارو به بسته بندی آن جلوگیری خواهند کرد. روان کننده ها با توجه به انحلال در آب به دو گروه محلول در آب و نامحلول در آب طبقه بندی می شوند. انتخاب روان کننده ها به نوع دارو، خواص شیمیایی و فیزیکی آن بستگی دارد. از مهمترین روان کننده ها می توان به منیزیم استئارت، تالک، موم، پارافین و بوریک اسید اشاره کرد.
مواد اولیه دارویی رنگ ها
به منظور پنهان سازی رنگ های دارویی نامطلوب در صنعت داروسازی از رنگ ها به عنوان مواد اولیه دارویی استفاده می شود. همچنین استفاده از رنگ ها باعث می شود تا محصول به راحتی شناسایی شود و ظاهر جذابی پیدا کند. این نوع از مواد اولیه دارویی تاثیر درمانی ندارند و قادر به افزایش پایداری دارو نیستند. البته لازم به ذکر است که رنگ آمیزی نامناسب و نادرست تاثیر قابل توجهی بر روی کیفیت محصول خواهد داشت.
شرکت هیرو تجارت آماده مشاوره رایگان در جهت معرفی بهترین و با کیفیت ترین مواد اولیه صنایع دارویی می باشد.